زعفران نام تجاری کلاله های گل زعفران است. این محصول که به اسم طلای سرخ معروف است، یک ماده خوراکی گران بها می باشد و کشت و برداشت آن، تجارتی ارزشمند به شمار می آید. یکی از معضلات در رابطه با تجارت و معاملات زعفران، شناسایی اصل بودن آن می باشد. قطعا با فروش زعفران فیک افراد متقلب پول خوبی به جیب می زنند. ممکن است برای اکثر خریداران تشخیص زعفران اصلی از زعفران تقلبی مشکل باشد. خریداران تمایل ندارند پس از پرداخت هزینه زیاد برای خرید زعفران، بفهمند که فریب خورده اند و آنچه که خریده اند، زعفران تقلبی می باشد. با آشنایی با شیوه های شناسایی زعفران اصل از تقلبی میتوانید همیشه زعفران اصل تهیه کنید و مانع سودجویی افراد متقلب شوید.
ممکن است با استفاده از زعفران تقلبی فقط رنگ غذا را زیبا کرد اما زعفران اصل علاوه بر رنگ غذا، بر خوش عطر و خوش طعم شدن غذا و همچنین شادابی و نشاط مصرف کنندگان نیز تاثیر دارد.
از زمان قدیم تا به امروز سرزمین های ایران، اسپانیا، هند و یونان در پرورش زعفران جایگاه نخست را داشتند و موفق شده اند تجارت بین المللی این محصول خوراکی گران قیمت را حفظ کنند. سطح رنگ دهی، میزان ماده کروتین که در تلخی طعم آن موثر است و خالص بودن زعفران در آزمایشگاه بررسی میشود اما با آشنایی با بعضی از شیوه ها می توان زعفران اصل را از نوع تقلبی آن تشخیص داد.
درصورتی که این مطلب را تا آخر بخوانید خواهید فهمید که چگونه در بازار با شناسایی زعفران خوب و اصل از زعفران تقلبی، پولتان را برای زعفران خوب خرج کنید.
اول باید زعفران را از لحاظ ظاهری تشخیص دهید. سرگل کلالههای زعفران در بخش بالایی به صورت شیپور می باشد و در پایین نازک تر می شود. رنگ زعفران اصل قرمز تند می باشد.
افرادی که در کار تجارت زعفران هستند، به خوبی مطلعند که طعم و عطر زعفران اصل منحصربه فرد است. به عبارتی، رنگ و عطر و طعم زعفران، به عنوان یک شناساگر ثابت به شمار می آید. از این رو به انواع زعفران از جمله، زعفران سرگل، پوشال، نگین، دسته و کنج یا سفید تقسیم شده اند.
یکی از شیوه های شناسایی زعفران اصلی این است که زعفران اصل و خالص همواره بوی شیرین دارد و نه مزه شیرین. یک رشته زعفران را مزه کنید. اگر طعم شیرینی حس کردید، این زعفران اصل نیست. برخی افراد متقلب به منظور افزایش وزن زعفران، به آن عسل یا شکر می زنند. زعفران خالص اصل یا کمی تلخ است یا هیچ مزه ای ندارد.
یکی دیگر از شیوه های شناسایی زعفران اصل، عطر و بوی آن است. زعفران اصل و خالص بوی جذاب و هیجان انگیزی دارد، درصورتی که عطر واقعی عسل و یونجه را بدانید، قطعا عطر زعفران اصل را نیز می شناسید چراکه عطر آن ترکیبی از عسل و یونجه می باشد. هر اندازه که زعفران تازهتر باشد، عطر تندتری دارد.
مقداری از زعفران را داخل آب سرد بریزید، می بینید بعد از زمان کوتاهی (۵ دقیقه)، آب تغییر رنگ می دهد، بعد از تغییر رنگ آب کلالههای زعفران را از آب خارج کنید اگر رنگ اصلی خود کلالهها تغییری زیادی نکرده است، زعفران شما اصل است اما اگر کاملا رنگ کلاله ها رفته و تقریبا سفید است، یعنی زعفران تقلبی گرفتید. از طرفی زعفران خالص به کندی رنگ زرد یا نارنجی متمایل به قرمز می دهد اما زعفران تقلبی که رنگ شیمیایی داشته باشد سریعا رنگ قرمز تند پس می دهد. مواد شیمیایی ترکیب شده در زعفران برای رنگ دهی بیشتر قطعا برای سلامتی ضررآفرین است.
زعفران اصل کلاله های براق ندارد. برخی اوقات در تهیه زعفران تقلبی کلاله سایر گیاهان مانند ذرت را رنگ کرده و به جای نوع اصل آن به فروش می گذارند. کلاله ذرت و زعفران شبیه هم هستند و فرق آن ها در این است که کلالههای زعفران منحنی شکل هستند که میتواند در شناسایی نوع اصل آن کمک رسان شما باشد. گلرنگ نیز از لحاظ ظاهری به صورت طبیعی مشابه زعفران اصل است، پس فریب ظاهر آن را نخورید و به رنگ و عطر آن بیشتر دقت کنید.
مقداری از زعفران را روی روزنامه یا کاغذ کاهی ریخته و یا بین انگشتان خود بفشارید. درصورتی که لکههای چربی روی کاغذ ماند، بیانگر این است که زعفران تقلبی می باشد و ممکن است به منظور افزایش وزن، به آن چربی افزوده باشند. زعفران اصل اگر له شود، پودر میشود و چربی ندارد.
یکی از شیوه های شگفت انگیز به منظور تشخیص زعفران اصل این است که مقداری جوش شیرین در آب ریخته و آن را خوب هم بزنید. آنگاه مقداری زعفران به محلول بیافزایید. اگر که زعفران اصل باشد، محلول آب و جوش شیرین زرد می شود اما درغیر اینصورت محلول قرمز کمرنگ می شود
مقداری زعفران را روی شعله گاز شهری متان قرار دهید. درصورتی که بنفش یا نارنجی شد، زعفران اصل است. زعفران تقلبی زرد می شود. درضمن زعفران خالص اصل در بنزین حلال نیست و درصورتی که کمی از آن را داخل بنزین بریزید، نباید رنگش تغییر کند.
این موضوع را فراموش نکنید که در رابطه با نگهداری از زعفران نیز باید مسائلی را رعایت کنید. آن را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید، در محیط با دمای بالا و رطوبت زیاد نگهداری نکنید به ویژه اگر زعفران را به حالت پودر شده نگهداری می نمایید، آن را در ظروف شیشهای یا پلاستیکی در بسته نگهداری کنید تا هوا به درون آن نفوذ نکند. اگر که موقعیت نگهداری زعفران خوب نباشد، عطر و بوی زعفران تبخیر شده و ازبین می رود و احتمال دارد حتی خواص درمانی و دارویی خود را نیز تا حدودی از دست بدهد.
سخن آخر
راه های بسیاری برای تشخیص زعفران وجود دارد که می توان توسط شناساگر های متفاوت، محلول ها و حتی راه های فیزیکی و شیمیایی برای این منظور استفاده نمود. زعفران خالص دارای خصوصیات پایدار است اما زعفران تقلبی خیر. ناگفته نماند که منطقه و خاکی که زعفران در آن کشت شده است هم حائز اهمیت است. درآخر پیشنهاد میشود جهت خرید زعفران فقط از کلالههای سالم و پودر نشده استفاده نمایید تا احتمال تقلب در آن ها کمتر باشد و همچنین بعد از تهیه زعفران شرایط نگهداری از آن را به خوبی فراهم کرد که بتوان برای مدتی طولانی از اسانس و عطر و طعم آن و خواص درمانی آن بهرمند شد.